Σελίδες

Πέμπτη 28 Μαΐου 2015

Ψυχρή εξομολόγηση

Ψυχρή εξομολόγηση

Πριν να σε φιλήσω
ήθελα να σου πω
ποιος είμαι.
Δεν τα κατάφερα όμως,
γιατί φιληθήκαμε ξαφνικά.
Γι’ αυτό τώρα,
προτού με πλημμυρίσεις
με τα χρυσαφένια κύματα των μαλλιών σου –
άκουσε με.

Από καιρό δεν με είχαν αποκαλέσει
τον καλύτερο άνθρωπο του κόσμου
κι εγώ είχα ξεχάσει
να γίνω καλός.
Το παρελθόν μου
είναι το παρελθόν ενός ρομαντικού εφήβου,
που χόρευε πάνω σε τραπέζια και σκεπές –
διότι δεν υπάρχει τίποτα πιο βαρετό
από την ασφαλή επιφάνεια
της πίστας.

Συχνά έπεφτα,
χάνοντας την ισορροπία μου
από υπερβολική ειλικρίνεια.

Εγώ μεγάλωσα σε ταβέρνες και σταθμούς τρένων και αυτοκινήτων
και σε ξενοδοχεία έκανα
τα δικά μου όνειρα.
Δεν έχω μόνιμο τόπο κατοικίας
και δε θέλω να έχω,
γιατί τρομάζω από την υλική εξουσία,
από τον ακίνητο ορίζοντα του παραθύρου
και από ανθρώπους με κλειστούς ορίζοντες...

Περπάτησα δρόμους πολλούς,
κέρδισα  πολλά
και σπατάλησα όχι λίγα –
τώρα όμως δεν έχω τίποτα άλλο
εκτός από τον εαυτό μου,
εκτός από τη γαλήνια επιθυμία μου
να σκορπιστώ (δοθώ) μέχρι και το τελευταίο άτομο.

Αν αυτό σου είναι αρκετό –
πλημμύρισε με
με τα χρυσαφένια κύματα των μαλλιών σου...

Στέφαν Τσάνεφ
"Ουράνιες περιπέτειες - Στίχοι"
Σόφια 1986


Μετάφραση στα Ελληνικά: Ριτβάν Καρα - Χότζα


Непатетична изповед

Преди да те целуна,
исках да ти кажа
кой съм.
Но не успях,
защото се целунахме внезапно.
Затова сега,
преди да ме зелееш
със златните вълни на косите си –
изслушай ме.

Отдавна не бяха ме наричали
най-добрия човек на света
и аз бях забравил
да бъда добър.
Моето минало
е минало на един романтичен юноша,
танцувал върху маси и покриви –
защото няма нищо по-скучно
от безопасната повърхност
на дансинга.

Често падах,
губейки равновесие
от прекалена искреност.

Аз отраснах по гари, ресторанти и автостанции
и в хотели сънувах
своите сънища.

Нямам постоянно местожителство
и не искам да имам,
защото се плаша от властта на вещите,
от неподвижния хоризонт на прозореца
и от хората с неподвижни хоризонти...

Пусти пътища ли извървях,
малко ли събрах,
или пък много разпилях –
но сега не притежавам нищо друго
освен себе си,
освен тихото желание
да се раздам до последния атом.

Ако това ти е достатъчно –
залей ме
със златните вълни на косите си...

1960

Стефан Цанев
"Небесни премеждия - Стихове"
София 1986

Превод на Гръцки: Ритван Кара - Хотза

Τετάρτη 27 Μαΐου 2015

Τάξη αγγέλων

Τάξη αγγέλων

Ο δάσκαλος έγραψε στον μαυροπίνακα τις ασκήσεις,
- Λύστε τις! – είπε
και βγήκε έξω.
Περίεργος δάσκαλος...
- Και τώρα - είπε λίγο αργότερα - ας
ομολογήσει ο καθένας
από ποιον αντέγραψε!

- Μα, δάσκαλε! - αντέδρασα εγώ,
γιατί ήμουν από τους πρώτους.
- Ακούστε! - είπε σε αυστηρό τόνο ο δάσκαλος. - Εγώ
σας έδωσα πλήρη ελευθερία
κι εσείς είστε υποχρεωμένοι να γίνετε αντάξιοι της!
Ξέρω,
είναι χαρακτηριστική η ροπή του ανθρώπου στο ψέμα.
Εγώ θέλω να σας κάνω
τίμιους ανθρώπους.
Παραδεχτείτε την αλήθεια!

- Το παραδέχομαι - προσποιήθηκα εγώ
από φόβο μήπως χαρακτηριστώ ανέντιμος.
- Τριάρι - είπε ο δάσκαλος. - Αν
το είχες παραδεχτεί αμέσως,
θα σου έβαζα άριστα...

Και αυτό επαναλαμβανόταν συνέχεια
μαζί με την πρόταση:
"Είναι χαρακτηριστική η ροπή του ανθρώπου στο ψέμα!"

Εμείς αρχίσαμε να συμμορφωνόμαστε.
Εμείς αρχίσαμε να μην αντιγράφουμε.
Έκτοτε δε λέγαμε την αλήθεια.
Η αλήθεια ηχούσε σαν δικαιολογία.
Η αλήθεια δεν ήταν πια αλήθεια.
Γι' αυτό επινοούσαμε
ψεύτικες
ομολογίες (παραδοχές)...

Στο τέλος γίναμε τάξη αγγέλων!
Άγγελοι
από κάθε άποψη:
ούτε καν τις λύναμε πλέον τις ασκήσεις,
τραγουδούσαμε όπως στις διαδηλώσεις,
και όταν ερχόταν ο δάσκαλος,
σηκωνόμασταν όρθιοι
και φωνάζαμε:
- Όλοι εμείς αντιγράψαμε!
- Όλοι εμείς είμαστε αγύρτες!
- Όλοι εμείς είμαστε ρουφιάνοι!

Ο δάσκαλος ήταν ευχαριστημένος.
Ο δάσκαλος χαμογελούσε.
Κι έγραφε
    στα άδεια τετράδια μας
άριστα
για την εντιμότητα.

1963

Στέφαν Τσάνεφ
"Ουράνιες περιπέτειες - Στίχοι"
Σόφια 1986

Μετάφραση στα Ελληνικά: Ριτβάν Καρα - Χότζα


Клас от ангели

Учителят написа върху черната дъска задачите,
каза: - Решавайте! -
и излезе.
Странен учител...
- А сега - каза после той - нека
всеки да си признае
от кого е преписал!

- Но, учителю! - запротестирах аз,
защото бях един от първите.
- Слушайте! - каза строго учителят. - Аз
ви дадох пълна свобода
и вие сте длъжни да станете достойни за нея!
Знам,
на човек е свойствен стремежа към лъжа.
Аз искам да направя от вас
честни хора.
Признайте истината!

- Признавам - излъгах аз
от страх да не стана нечестен.
- Тройка - каза учителят. - Ако
беше си признал веднага,
щях да ти пиша отличен...

И това се повтаряше винаги
заедно със сентенцията:
“На човек е свойствен стремежа към лъжа!„

Ний започнахме да се пречистваме.
Ний започнахме да не преписваме.
Повече не казвахме истината.
Истината звучеше като оправдание.
Истината не беше вече истина.
Затова измисляхме
лъжливи
признания...

Най-после станахме клас от ангели!
Ангели
във всяко отношение:
повече изобщо не решавахме задачите,
пеехме като на манифестация,
и когато дойдеше учителят,
ставахме на крака
и викахме:
- Ний всички преписахме!
- Ний всички сме мошеници!
- Ний всички сме изменници!

Учителят беше доволен.
Учителят се усмихваше.
И пишеше
    в празните ни тетрадки
отличен
за честност.

1963

Стефан Цанев
“Небесни премеждия - Стихове„
София 1986


Превод на Гръцки: Ритван Кара - Хотза
 

Δευτέρα 25 Μαΐου 2015

Ο σπουδασμένος γιος και ο ασπούδαστος πατέρας

Pä́tı̈yen sı̈n ı ne pä́tı̈yen bubáyko

Faf annó sélo ye ımä́lo annók bubáyka.  Yátse mu ye búlo bálno, če ye ne znal da payé ı da pı́sava, pak ye glö́dal če ye ımä́lo druzä́h, žı́ne so ználı.  Imä́l sı ye sı̈́na ı čákal go ye da narasté, ta báre tóga da ızučı́.
Kugána ye sı̈nón narástal, bubáyko mu go ye sas drágo zavél ı atkáral na annó dáskalı̈ye, da so naučı́ da payé ı da pı́sava, ı sas gulä́mo drágo ye čákal da so vórne ad dáskalı̈yeno.  Učı́l so ye, kanána so ye učı́l sı̈nón mu faf sélckokne mečı́te, sétne ye atıšlól na drúgo mä́sto, kadéna ye ımä́lo po húbavı̈ dáskalı̈ye, za da go naučót po gulä́mı̈ rábatı̈.
Agá so ye ızučı́l ıtám, kanána so ználı dáskalı̈yene, atıšlól sı ye u täh vaz bubáyka mu ı vaz máyko mu.  Täm mı ye pánnalo yátse drágo, agá go so pasrö́šnalı naučénok ı preučénok, mı̈́slılı so ı dúmılı sı so, če nı́kutrı druk néma ad tä́hnokne sı̈́na po pä́tok ı po úmnok - faf ınózek zemána.
Húbbe, amá pä́tı̈yen sı̈n ye zöl da abrášta garbáne máycı mu ı bubáyku mu ı da gı glö́da katagá so bı̈́lı nä́kakvı sélevläne.  Za ne nı kólčko nä́ko mı so ye smäl ı vı́kal mı ye:
- Eh, vı̈́ye nı́kana na znóte, ya znom, ya som so učı́l.
Ne mı ye bendı́saval nı́ta yédenyeno, nı́ta pyényeno, nı́ta sedényeno, nı́ta ležányeno ı za sı́čkono mı ye nahódel mahanó.
Búgün ısı̈́y, útre ını̈́y ı nay sétne mu so ye bubáyku mu fčı́kalo ı patrö́snalo vrıt ınazı́.
Datö́žnalo mu ye ı dabalnä́lo mu ye za kaná so ye ınélkus móčıl ı hárčıl da go naučı́ da payé ı da pı́sava.  Bubáyku mu ı máycı mu ye bı̈́lo ınélkus drágo za učényeno mu, pak sı̈nón mı ını̈́y da gı na slága, ta da mı vı́ka, če nı́kana na znot, če so bı̈́lı sélevläne ı yálnı̈s toy ye znal sı́čkono.  "Stóynıy, sı̈́ne - reklól ye toy, - ısä́ še to vı́dem kólko tı ye znányeto!"  Reklól ye žanóyne za planı́no da amésı pı́to.  Tya ye amésıla pı́tono, ızpékala ye ı agá ye dašló vréme za planı́no, prınél ye na safróno.
Naredı́lı so so faf mutfákane ı nay atpréš starána seybı́ye.  Durgá so ne zafátalı da yedót ne pä́tı̈yen bubáyko ye reklól pä́tumune sı̈́nu:
- Tı̈, sı̈́ne, na sä́kutro kázavaš, če nı̈́ye sme ne pä́tı ı nı́kana na znóme, pak tı̈ sı pät ı sı́čkono go znoš.  Ímaš háka, ını̈́y ye, nı̈́ye sme sélckı lǘdye, ne pä́tı ı nı́kana so na séštame ı za to to bubáyko tı prevódı na mečı́te ı ıtélkus masráfa stórı za tébe, za da so ızučı́š báre tı̈ ı da sı ne kákna toy.  Ta agá sı ızučén ı sı́čkono go znoš, pı̈́tom to da mı kážaš:  at kadé ı nah kadé ye zavı́ta pı́tasa, kadé yı so kráyevete?
Pä́tı̈yen sı̈n ye glö́dal, púlıl so ye, uruštı́saval so ye da so sétı at kadé ye zavı́ta pı́tana, alá ye mógal da yı náyde kráyene, ne ye mógal da pazné at kadé ye bı̈́la zavı́ta.  Nay sétne ye reklól bubáyku mu:
- Na znom, bubá, na móžom da yı náydom kráyese.
Azám mu ye bubáyko mu reklól:
- Tı̈, sı̈́ne, annóy pı́toy na móžaš da náydeš kráyene, ta kaná so hválıš, če znoš sı́čkono, pak nı̈́ye sas máyko tı nı́kana na znóme?  Na drúzıš da so na hválıš atpréš po stára čulä́ka, če znoš po mlógo at tóga. - Pak žanóyne ye reklól:  - Yazı̈́k, žóno, le kólkoto so móčehme ı hárčehme ı ımä́hme umúta ad nášokse pä́tok sı̈́na!


Αρχικός τίτλος: "Ученият син и неученият татко"

Από το βιβλίο "ИМАЛО ЕДНО ВРЕМЕ - 101 БЪЛГАРСКИ НАРОДНИ ПРИКАЗКИ", Εκδοτικός οίκος "Хермес", Пловдив 1999, ISBN: 954-459-684-4, σελ. 381 - 382
http://hermesbooks.com

Απόδοση στα Πομακικά: Ριτβάν Καρα - Χότζα