Σελίδες

Παρασκευή 19 Ιουνίου 2015

Όψιμο χιόνι

Όψιμο χιόνι

Όψιμο χιόνι, γιατί ήρθες;
Το ξέρεις κι εσύ πόσο μάταιο είναι αυτό, δεν
θα αλλάξεις τον ρου των πραγμάτων,
η Άνοιξη θα έρθει παρά την εμφάνισή σου.
Κρίμα μονάχα
για τα πιο τολμηρά φυτά.
Αυτά που πρώτα φύλλωσαν δεν θα ανθίσουν.
Αυτά που πρώτα άνθισαν δεν θα καρπίσουν.

Όμως το πιο φοβερό είναι
ότι αυτά
που θα ανθίσουν μετά και θα καρπίσουν -
δεν θα ξέρουν ή θα ξεχάσουν
ποιος είναι ο υπαίτιος
και θα πουν με κατηγόρια ή περιφρόνηση
στα πιο τολμηρά:
- Γιατί είστε γυμνά;
- Γιατί είστε άκαρπα;

Αυτά σκέφτομαι, όψιμο χιόνι, και θλίβομαι.

1965

Στέφαν Τσάνεφ
Ουράνιες περιπέτειες - Στίχοι
Σόφια 1986

Μετάφραση στα Ελληνικά: Ριτβάν Καρα - Χότζα


Късен сняг

Късен сняг, защо дойде?
Сам знаеш колко напразно е това, няма
да измениш хода на нещата,
пролетта ще дойде въпреки тебе.
Жалко само
за най-дръзките растения.
Тези, които първи се разлистиха, няма да цъфнат.
Тези, които първи цъфнаха, няма да родят плод.

Но най-страшното е,
че онези,
които ще цъфнат след това и ще родят -
няма да знаят или ще забравят
кой е виновен
и ще кажат с упрек или с презрение
на най-дръзките:
- Защо сте голи?
- Защо сте ялови?

Затова си мисля, късен сняг, и ми е тъжно.

1965

Стефан Цанев
Небесни премеждия - Стихове
София 1986

Превод на Гръцки: Ритван Кара - Хотза

Πέμπτη 28 Μαΐου 2015

Ψυχρή εξομολόγηση

Ψυχρή εξομολόγηση

Πριν να σε φιλήσω
ήθελα να σου πω
ποιος είμαι.
Δεν τα κατάφερα όμως,
γιατί φιληθήκαμε ξαφνικά.
Γι’ αυτό τώρα,
προτού με πλημμυρίσεις
με τα χρυσαφένια κύματα των μαλλιών σου –
άκουσε με.

Από καιρό δεν με είχαν αποκαλέσει
τον καλύτερο άνθρωπο του κόσμου
κι εγώ είχα ξεχάσει
να γίνω καλός.
Το παρελθόν μου
είναι το παρελθόν ενός ρομαντικού εφήβου,
που χόρευε πάνω σε τραπέζια και σκεπές –
διότι δεν υπάρχει τίποτα πιο βαρετό
από την ασφαλή επιφάνεια
της πίστας.

Συχνά έπεφτα,
χάνοντας την ισορροπία μου
από υπερβολική ειλικρίνεια.

Εγώ μεγάλωσα σε ταβέρνες και σταθμούς τρένων και αυτοκινήτων
και σε ξενοδοχεία έκανα
τα δικά μου όνειρα.
Δεν έχω μόνιμο τόπο κατοικίας
και δε θέλω να έχω,
γιατί τρομάζω από την υλική εξουσία,
από τον ακίνητο ορίζοντα του παραθύρου
και από ανθρώπους με κλειστούς ορίζοντες...

Περπάτησα δρόμους πολλούς,
κέρδισα  πολλά
και σπατάλησα όχι λίγα –
τώρα όμως δεν έχω τίποτα άλλο
εκτός από τον εαυτό μου,
εκτός από τη γαλήνια επιθυμία μου
να σκορπιστώ (δοθώ) μέχρι και το τελευταίο άτομο.

Αν αυτό σου είναι αρκετό –
πλημμύρισε με
με τα χρυσαφένια κύματα των μαλλιών σου...

Στέφαν Τσάνεφ
"Ουράνιες περιπέτειες - Στίχοι"
Σόφια 1986


Μετάφραση στα Ελληνικά: Ριτβάν Καρα - Χότζα


Непатетична изповед

Преди да те целуна,
исках да ти кажа
кой съм.
Но не успях,
защото се целунахме внезапно.
Затова сега,
преди да ме зелееш
със златните вълни на косите си –
изслушай ме.

Отдавна не бяха ме наричали
най-добрия човек на света
и аз бях забравил
да бъда добър.
Моето минало
е минало на един романтичен юноша,
танцувал върху маси и покриви –
защото няма нищо по-скучно
от безопасната повърхност
на дансинга.

Често падах,
губейки равновесие
от прекалена искреност.

Аз отраснах по гари, ресторанти и автостанции
и в хотели сънувах
своите сънища.

Нямам постоянно местожителство
и не искам да имам,
защото се плаша от властта на вещите,
от неподвижния хоризонт на прозореца
и от хората с неподвижни хоризонти...

Пусти пътища ли извървях,
малко ли събрах,
или пък много разпилях –
но сега не притежавам нищо друго
освен себе си,
освен тихото желание
да се раздам до последния атом.

Ако това ти е достатъчно –
залей ме
със златните вълни на косите си...

1960

Стефан Цанев
"Небесни премеждия - Стихове"
София 1986

Превод на Гръцки: Ритван Кара - Хотза

Τετάρτη 27 Μαΐου 2015

Τάξη αγγέλων

Τάξη αγγέλων

Ο δάσκαλος έγραψε στον μαυροπίνακα τις ασκήσεις,
- Λύστε τις! – είπε
και βγήκε έξω.
Περίεργος δάσκαλος...
- Και τώρα - είπε λίγο αργότερα - ας
ομολογήσει ο καθένας
από ποιον αντέγραψε!

- Μα, δάσκαλε! - αντέδρασα εγώ,
γιατί ήμουν από τους πρώτους.
- Ακούστε! - είπε σε αυστηρό τόνο ο δάσκαλος. - Εγώ
σας έδωσα πλήρη ελευθερία
κι εσείς είστε υποχρεωμένοι να γίνετε αντάξιοι της!
Ξέρω,
είναι χαρακτηριστική η ροπή του ανθρώπου στο ψέμα.
Εγώ θέλω να σας κάνω
τίμιους ανθρώπους.
Παραδεχτείτε την αλήθεια!

- Το παραδέχομαι - προσποιήθηκα εγώ
από φόβο μήπως χαρακτηριστώ ανέντιμος.
- Τριάρι - είπε ο δάσκαλος. - Αν
το είχες παραδεχτεί αμέσως,
θα σου έβαζα άριστα...

Και αυτό επαναλαμβανόταν συνέχεια
μαζί με την πρόταση:
"Είναι χαρακτηριστική η ροπή του ανθρώπου στο ψέμα!"

Εμείς αρχίσαμε να συμμορφωνόμαστε.
Εμείς αρχίσαμε να μην αντιγράφουμε.
Έκτοτε δε λέγαμε την αλήθεια.
Η αλήθεια ηχούσε σαν δικαιολογία.
Η αλήθεια δεν ήταν πια αλήθεια.
Γι' αυτό επινοούσαμε
ψεύτικες
ομολογίες (παραδοχές)...

Στο τέλος γίναμε τάξη αγγέλων!
Άγγελοι
από κάθε άποψη:
ούτε καν τις λύναμε πλέον τις ασκήσεις,
τραγουδούσαμε όπως στις διαδηλώσεις,
και όταν ερχόταν ο δάσκαλος,
σηκωνόμασταν όρθιοι
και φωνάζαμε:
- Όλοι εμείς αντιγράψαμε!
- Όλοι εμείς είμαστε αγύρτες!
- Όλοι εμείς είμαστε ρουφιάνοι!

Ο δάσκαλος ήταν ευχαριστημένος.
Ο δάσκαλος χαμογελούσε.
Κι έγραφε
    στα άδεια τετράδια μας
άριστα
για την εντιμότητα.

1963

Στέφαν Τσάνεφ
"Ουράνιες περιπέτειες - Στίχοι"
Σόφια 1986

Μετάφραση στα Ελληνικά: Ριτβάν Καρα - Χότζα


Клас от ангели

Учителят написа върху черната дъска задачите,
каза: - Решавайте! -
и излезе.
Странен учител...
- А сега - каза после той - нека
всеки да си признае
от кого е преписал!

- Но, учителю! - запротестирах аз,
защото бях един от първите.
- Слушайте! - каза строго учителят. - Аз
ви дадох пълна свобода
и вие сте длъжни да станете достойни за нея!
Знам,
на човек е свойствен стремежа към лъжа.
Аз искам да направя от вас
честни хора.
Признайте истината!

- Признавам - излъгах аз
от страх да не стана нечестен.
- Тройка - каза учителят. - Ако
беше си признал веднага,
щях да ти пиша отличен...

И това се повтаряше винаги
заедно със сентенцията:
“На човек е свойствен стремежа към лъжа!„

Ний започнахме да се пречистваме.
Ний започнахме да не преписваме.
Повече не казвахме истината.
Истината звучеше като оправдание.
Истината не беше вече истина.
Затова измисляхме
лъжливи
признания...

Най-после станахме клас от ангели!
Ангели
във всяко отношение:
повече изобщо не решавахме задачите,
пеехме като на манифестация,
и когато дойдеше учителят,
ставахме на крака
и викахме:
- Ний всички преписахме!
- Ний всички сме мошеници!
- Ний всички сме изменници!

Учителят беше доволен.
Учителят се усмихваше.
И пишеше
    в празните ни тетрадки
отличен
за честност.

1963

Стефан Цанев
“Небесни премеждия - Стихове„
София 1986


Превод на Гръцки: Ритван Кара - Хотза