Πριν από καμιά δεκαετία είχα αποπειραθεί να μεταφράσω στα Πομακικά καναδυό ποιήματα του διάσημου αριστερού και φιλέλληνα τούρκου ποιητή Ναζίμ Χικμέτ (Nazım Hikmet), πολλά από τα ποιήματα του οποίου έχουν μεταφραστεί σε δεκάδες άλλες γλώσσες, όπως και στην Ελληνική.
Ποιητής ο ίδιος δε θα τολμήσω να πω ότι είμαι (παρότι καμιά φορά μου ξεφεύγει κανένας στίχος), αλλά και η μετάφραση από μόνη της (το γνωρίζουν πολύ καλά αυτό οι μεταφραστές του κόσμου) δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση.
Οπότε σε κάποιους μπορεί να μην αρέσουν καθόλου, άλλους πάλι μπορεί να τους συναρπάσουν.
Όπως και να έχει πάντως το αποτέλεσμα της προσπάθειάς μου είναι το παρακάτω και μπορείτε να το κρίνετε άφοβα (δε θα σας κατηγορήσει κανείς για τίποτα).
Μπορείτε, αν θέλετε, να τα αναπαραγάγετε στα ιστολόγια και τις ιστοσελίδες σας ή να τα συμπεριλάβετε στα έντυπα κείμενά σας ή, γιατί όχι, να τα χρησιμοποιήσετε ως βάση για να κάνετε τις δικές σας μεταφράσεις ή να γράψετε τα δικά σας, με μόνη προϋπόθεση την αναφορά της πηγής.
Σκέφτομαι ότι θα μπορούσαν ακόμα ακόμα να χρησιμοποιηθούν και ως εκπαιδευτικό υλικό, για όσους υπηρετούμε στη μειονοτική εκπαίδευση, διότι δεν αποκλείεται μετά την ΑΕΕ (Αυτοαξιολόγηση Εκπαιδευτικού Έργου) να ακολουθήσει και μια δεύτερη αξιολόγηση, αυτή τη φορά εξωτερική και από την ίδια την κοινωνία, και καλό θα είναι να είμαστε προετοιμασμένοι. Η Φραγκουδάκη και οι υπόλοιποι παρατρεχάμενοί της μπορούν να τραγουδούν όσο θέλουν και μέχρι να σβήσει η φωνή τους. Αυτό θα συμβεί νομοτελειακά μόλις στερέψουν τα φραγκάκια.
Τα πρωτότυπα στην Τουρκική και μεταφράσεις σε άλλες γλώσσες μπορείτε να τα βρείτε με μια απλή αναζήτηση στο Google.
KÁKTA KERÉM
Kákta küršǘn ye tešká havása!
Rǘkom, rǘkom, rǘkom.
Fı̈́rkı̈yte
küršǘnese da stapı́me
vu rǘkom...
I toy mı vı́ka:
-Tı̈ še sas tvókte sı glása pépel da stáneš ey!
kákta Kerém gorö́va še ızgorı́š.
"Bálnoso ye gulä́mo, na kutróga da so apréš".
Sarcána so aglúhnalı̈, na čúyet...
I ya mu vı́kom:
-Pépel da stánom
kákta Kerém
gorö́va da ı́zgorem.
Akú na ı́zgorem ya
na ızgorı́š tı̈
na ızgorı́me nı̈́ye
kak še so séyne mrakós
vı́delo da stáne...
Havása ráda káksa zemä́sa.
Kákta küršǘn ye tešká havása.
Rǘkom, rǘkom, rǘkom.
Fı̈́rkı̈yte
küršǘnese da stapı́me
vu rǘkom...
YEDINJ̇Í MEKTǗP NAH TARANTA – BABU
Znom
ad beš - altı̈́ nagóre tı so ne
na ráfovete naredénı̈ faf tvóto glávo
katagá zatvórenı̈ šüšé
rábatı̈ za pı̈́tanye...
Če ı da ‘tam "ızučén" sı pak
kólkoto ı adı́n
profesór faf hükümétskoso...
Ta akú to pópı̈tom
ı da tı réčem:
- "Kózomse
navartä́tana dlegá kózına
akú akápe·
Ad dvéne pópkı̈ na úmetana
katagá dve stólbı̈ svéška žóno prä́sno varvı́
akú so presečé·
I partakálevese
kákna pa annó mı́čko slónce agá gásne
na véykı̈ne akú ızsóhnot·
Sas kókalänı̈ne nógı̈ kı̈tlı̈́kon
katagá adı́n ‘túzešnı̈y kral
akú pamıné prez nášoso zéme·
tı̈ kaná še právıš?"
Vı́kaš mı tı̈ móne:
- "Kákta adı́n yásan véčer
agá zö́me da so bélnava
kápko pa kápko mı lı́ceso ızbelä́va,
kápko pa kápko pabledä́vom..."
I vı́kaš mı:
- "Kak móža da pı̈́ta badı́n annó Afrıkánko ıtazı́?
Kı̈tlı̈́kot nu ye ölǘmot
bollúkot nu ye drágoto..."
Alá kakvó ye to začúdeno TARANTA-BABU
vrıt na ı́zvrat ısazı́ ıtúzı!
Da so zbórkaš anná dünyá,
ad bollúka da mröt,
faf kı̈tlı̈́ka da žı̈vót.
Prez kráyyeso bólnı, katagá gládnı̈ vólkove
ınsán abıgrávot
dépı̈se zaklúčenı̈
dépı̈se pólnı̈ čenı́co...
Stanovése
koprı́neno plátno da nastélet
póte ad zemö́so da slónceno.
Pak ınsános bósı
ınsános cı́stı garópalı...
Da ‘tam ızvrátena
anná dünyá ısázı ıtúzı,
rı̈́bı̈se kahvö́ da pıyót
dečyása prä́sno da némot.
Insánase slámo da hránet
svınyése kumpı́re...
Ποιητής ο ίδιος δε θα τολμήσω να πω ότι είμαι (παρότι καμιά φορά μου ξεφεύγει κανένας στίχος), αλλά και η μετάφραση από μόνη της (το γνωρίζουν πολύ καλά αυτό οι μεταφραστές του κόσμου) δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση.
Οπότε σε κάποιους μπορεί να μην αρέσουν καθόλου, άλλους πάλι μπορεί να τους συναρπάσουν.
Όπως και να έχει πάντως το αποτέλεσμα της προσπάθειάς μου είναι το παρακάτω και μπορείτε να το κρίνετε άφοβα (δε θα σας κατηγορήσει κανείς για τίποτα).
Μπορείτε, αν θέλετε, να τα αναπαραγάγετε στα ιστολόγια και τις ιστοσελίδες σας ή να τα συμπεριλάβετε στα έντυπα κείμενά σας ή, γιατί όχι, να τα χρησιμοποιήσετε ως βάση για να κάνετε τις δικές σας μεταφράσεις ή να γράψετε τα δικά σας, με μόνη προϋπόθεση την αναφορά της πηγής.
Σκέφτομαι ότι θα μπορούσαν ακόμα ακόμα να χρησιμοποιηθούν και ως εκπαιδευτικό υλικό, για όσους υπηρετούμε στη μειονοτική εκπαίδευση, διότι δεν αποκλείεται μετά την ΑΕΕ (Αυτοαξιολόγηση Εκπαιδευτικού Έργου) να ακολουθήσει και μια δεύτερη αξιολόγηση, αυτή τη φορά εξωτερική και από την ίδια την κοινωνία, και καλό θα είναι να είμαστε προετοιμασμένοι. Η Φραγκουδάκη και οι υπόλοιποι παρατρεχάμενοί της μπορούν να τραγουδούν όσο θέλουν και μέχρι να σβήσει η φωνή τους. Αυτό θα συμβεί νομοτελειακά μόλις στερέψουν τα φραγκάκια.
Τα πρωτότυπα στην Τουρκική και μεταφράσεις σε άλλες γλώσσες μπορείτε να τα βρείτε με μια απλή αναζήτηση στο Google.
KÁKTA KERÉM
Kákta küršǘn ye tešká havása!
Rǘkom, rǘkom, rǘkom.
Fı̈́rkı̈yte
küršǘnese da stapı́me
vu rǘkom...
I toy mı vı́ka:
-Tı̈ še sas tvókte sı glása pépel da stáneš ey!
kákta Kerém gorö́va še ızgorı́š.
"Bálnoso ye gulä́mo, na kutróga da so apréš".
Sarcána so aglúhnalı̈, na čúyet...
I ya mu vı́kom:
-Pépel da stánom
kákta Kerém
gorö́va da ı́zgorem.
Akú na ı́zgorem ya
na ızgorı́š tı̈
na ızgorı́me nı̈́ye
kak še so séyne mrakós
vı́delo da stáne...
Havása ráda káksa zemä́sa.
Kákta küršǘn ye tešká havása.
Rǘkom, rǘkom, rǘkom.
Fı̈́rkı̈yte
küršǘnese da stapı́me
vu rǘkom...
YEDINJ̇Í MEKTǗP NAH TARANTA – BABU
Znom
ad beš - altı̈́ nagóre tı so ne
na ráfovete naredénı̈ faf tvóto glávo
katagá zatvórenı̈ šüšé
rábatı̈ za pı̈́tanye...
Če ı da ‘tam "ızučén" sı pak
kólkoto ı adı́n
profesór faf hükümétskoso...
Ta akú to pópı̈tom
ı da tı réčem:
- "Kózomse
navartä́tana dlegá kózına
akú akápe·
Ad dvéne pópkı̈ na úmetana
katagá dve stólbı̈ svéška žóno prä́sno varvı́
akú so presečé·
I partakálevese
kákna pa annó mı́čko slónce agá gásne
na véykı̈ne akú ızsóhnot·
Sas kókalänı̈ne nógı̈ kı̈tlı̈́kon
katagá adı́n ‘túzešnı̈y kral
akú pamıné prez nášoso zéme·
tı̈ kaná še právıš?"
Vı́kaš mı tı̈ móne:
- "Kákta adı́n yásan véčer
agá zö́me da so bélnava
kápko pa kápko mı lı́ceso ızbelä́va,
kápko pa kápko pabledä́vom..."
I vı́kaš mı:
- "Kak móža da pı̈́ta badı́n annó Afrıkánko ıtazı́?
Kı̈tlı̈́kot nu ye ölǘmot
bollúkot nu ye drágoto..."
Alá kakvó ye to začúdeno TARANTA-BABU
vrıt na ı́zvrat ısazı́ ıtúzı!
Da so zbórkaš anná dünyá,
ad bollúka da mröt,
faf kı̈tlı̈́ka da žı̈vót.
Prez kráyyeso bólnı, katagá gládnı̈ vólkove
ınsán abıgrávot
dépı̈se zaklúčenı̈
dépı̈se pólnı̈ čenı́co...
Stanovése
koprı́neno plátno da nastélet
póte ad zemö́so da slónceno.
Pak ınsános bósı
ınsános cı́stı garópalı...
Da ‘tam ızvrátena
anná dünyá ısázı ıtúzı,
rı̈́bı̈se kahvö́ da pıyót
dečyása prä́sno da némot.
Insánase slámo da hránet
svınyése kumpı́re...