Του ΓΙΑΝΚΟ ΓΚΟΤΣΕΒ
Μεταφράζει ο Ριτβάν Καρα-Χότζα
Στις αρχές του 1942 ο Δρ Στέφαν Κλέτσκοβ διορίστηκε περιφερειακός κυβερνήτης της νεοσυσταθείσας βουλγαρικής περιφέρειας του Αιγαίου με πρωτεύουσα την Ξάνθη. Μέχρι τις 9 Σεπτεμβρίου 1944, το Αιγαίο από μια υπανάπτυκτη περιοχή μετατρέπεται σε μια γοργά αναπτυσσόμενη περιφέρεια υπό τη διοίκηση του Δρα Κλέτσκοβ συγκεκριμένα. Μεγάλα χρηματικά ποσά εισρέουν από τη Σόφια - η γεωργία αναβαθμίζεται, κατασκευάζονται νέα κτίρια και δίκτυα μεταφορών.
Οι προσπάθειές του να αντιταχθεί στην απέλαση των Εβραίων του Αιγαίου που έχασαν τη βουλγαρική υπηκοότητα μετά την κατάληψη της περιοχής από τη Βουλγαρία με την υπογραφή της Συνθήκης του Νεϊγύ καταπνίγονται βάναυσα από τις γερμανικές αρχές. Και όλο αυτό συνέβη παρά το πολύκροτο "σκάνδαλο" του με τις γερμανικές στρατιωτικές αρχές και τα σταλθέντα από τον ίδιο ως κυβερνήτη της περιφέρειας τηλεγραφήματα προς όλους τους δημάρχους στο Αιγαίο να μην επιτρέψουν την απέλαση των Εβραίων. Και όταν καταφτάνει στην Ξάνθη ένα τηλεγράφημα από τον υπουργό Γκαμπρόβσκι για να στείλει τους Εβραίους του Αιγαίου προς το Κιουστενντίλ, ο Δρ Στέφαν Κλέτσκοβ εξέδωσε μια άλλη διαταγή - να παραμείνουν [στο Αιγαίο] όλοι οι Εβραίοι που είναι Βούλγαροι πολίτες. Για την πλειοψηφία των υπολοίπων που η Αντάντ τους είχε αφαιρέσει τη βουλγαρική υπηκοότητα και υπάγονταν στη γερμανική δικαιοδοσία ήταν πέραν των δικών του αρμοδιοτήτων, για να κάνει κάτι γι' αυτούς. Σώζονται ωστόσο πρακτικά της εποχής εκείνης από τα οποία προκύπτει ότι ο Δρ Στέφαν Κλέτσκοβ επιβάλλει αυστηρή τιμωρία σε στελέχη της διοίκησης και της χωροφυλακής που δεν προστάτεψαν τις περιουσίες των Εβραίων στις εγκαταλελειμμένες οικίες τους. Παρόλα αυτά, από τους μεταφερθέντες προς το Κιουστενντίλ Εβραίους καταφέρνει να επαναπατρίσει στο Αιγαίο 37 απ' αυτούς, συμπεριλαμβανομένου του διάσημου γυναικολόγου Δρα Λέβι, πατέρα του διάσημου σήμερα σε όλο τον κόσμο Βούλγαρου συνθέτη Μίλτσο Λέβιεβ, και του καλλιτέχνη Ιωάννη Λέβιεβ, καθώς μ' αυτόν τον τρόπο σώζει από βέβαιο θάνατο αυτές τις δεκάδες ανθρώπων.
Στις 8 Σεπτεμβρίου 1944 ο Μπογκντάν Φίλοβ παραιτήθηκε από αντιβασιλέας. Αργότερα το βράδυ στην Ξάνθη φτάνει τηλεγράφημα στον Δρα Κλέτσκοβ με πρόταση να αναλάβει την αντιβασιλεία. Προετοιμάζεται να φύγει την επόμενη μέρα - 9 Σεπτεμβρίου, αλλά το πρωί το Ράδιο Σόφια ανακοινώνει ότι στη Βουλγαρία υπάρχει πραξικόπημα και ο Δρ Κλέτσκοβ αποφασίζει να περάσει τα τουρκικά σύνορα μαζί με Βούλγαρους βιομηχάνους. Στις 18 Σεπτέμβρη του 1944 κοντά στο Σαρίσαμπαν (σημερινή Χρυσούπολη Καβάλας) ο Βούλγαρος περιφερειακός διοικητής συλλαμβάνεται από Έλληνες αντάρτες και στις 13 Οκτωβρίου του 1944 οι συγγενείς του μαθαίνουν ότι βρίσκεται στις φυλακές του Χάσκοβο. Ο πεθερός του, γνωστός γιατρός του Σλίβεν, ο Δρ Καραμαλάκοβ, συναντάται μαζί του. Κατά τη διάρκεια της συζήτησής τους ο Δρ Κλέτσκοβ λέει ότι θα τον σκοτώσουν. Ήθελε να δει για τελευταία φορά τη σύζυγό του. Όταν δύο ημέρες αργότερα, στις 15 Οκτωβρίου, η σύζυγός του μεταβαίνει στο Χάσκοβο, αυτός δεν βρισκόταν εκεί πια, γιατί είχε παραδοθεί από τη «Λαϊκή εξουσία» στους Έλληνες αντάρτες του ΕΛΑΣ. Αυτό ισοδυναμούσε με καταδίκη του σε θάνατο από τη Βουλγαρία του "Πατριωτικού Μετώπου".
Ο Δρ Στέφαν Κλέτσκοβ και άλλα 15 άτομα από τη βουλγαρική διοίκηση του Αιγαίου παραδίδονται χωρίς οποιαδήποτε απόφαση ή σχετικό αίτημα οποιουδήποτε ελληνικού κυβερνητικού οργάνου στους αντάρτες, που είχαν καταλάβει την εξουσία παρά τις αντιδράσεις της ελληνικής κυβέρνησης. Εκτελέστηκε με απόφαση τοπικού ελληνικού "λαϊκού δικαστηρίου".
Στις 13 Φεβρουαρίου 1945 ο Δρ Κλέτσκοβ θανατώθηκε με ιδιαίτερα σκληρό τρόπο, βγάζοντας πρώτα τα μάτια του, ενώ στη συνέχεια θάφτηκε ζωντανός ως το λαιμό και τελικά πυροβολήθηκε.
Πριν από την υποβολή του σε αυτές τις μεσαιωνικές θηριωδίες τού είχαν περιγράψει λεπτομερώς τί ακριβώς τον περίμενε. Ο τάφος του πέριξ της Δράμας ακόμα δεν έχει εντοπιστεί...
(Από το φύλλο 19/2018 της τοπικής εφημερίδας του Ζλατογκράντ „Златоградски вестник”)