Κάψε με, κατάκαψε με... - Βουλγαρικά Δημοτικά Τραγούδια της Νότιας (Ελληνικής) Ροδόπης

Αθάνατη Ροδόπη με τις φωνές και τις μουσικές σου

Бойка Присадова

Да знаеш, майчо, каква съм мома загалил

Οι στίχοι του τραγουδιού - Стиховете на песента

Да знаеш, майчо, да знаеш

каква съм мома загалил.

На ден ми по триж духода

дор три ми китки дониса.

-Питай я, сино, учи са

чия, чиянска й дощеря.

-Питам я, майчо, уча са,

ала са насмех казува.

Еднож са кажи, мале ле: 

от сраде село Райково; 

другож са кажи, мале ле:

кехайова съм дощеря.

Μεταγραφή - Транслитерация

Da znáeš, májčo, da znáeš

kakvá sym móma zagálil.

Na den mi po triž duhóda

dor tri mi kítki donísa.

- Pítaj ja, síno, úči sa

čijá, čijánska j došterǽ.

- Pítam ja, májčo, úča sa,

ála sa nasméh kázuva.

Ednóž sa káži, mále le:

ot sradé sélo Rájkovo;

drúgož sa káži, mále le:

kehajóva sym došterǽ.

Μετάφραση στα Ελληνικά - Превод на Гръцки

Να 'ξερες, μάνα, να 'ξερες

τί κοπέλα έχω αγαπήσει.

Την ημέρα τρεις φορές με πλησιάζει

και τις τρεις λουλούδια μου φέρνει.

- Ρώτα την, γιε μου, και μάθε

τίνος κόρη και ποιανού είναι.

- Την ρωτώ, μάνα, ψάχνω να μάθω

αλλά αυτή γελώντας μου απαντά.

Τη μία μου λέει, μάνα μου:

από το κέντρο του χωριού Ράικοβο;

Την άλλη μου απαντά, μάνα:

πως είναι κόρη κεχαγιά.

Το πλήρες κείμενο του τραγουδιού με κάποιες διαφορές

Целият текст на песента с някакви разлики

http://liternet.bg/folklor/sbornici/senki/05.htm

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΟΥ ΛΕΞΙΚΟΥ

Το εισαγωγικό μέρος του Μορφολογικού Λεξικού μετά από κάποιες διορθώσεις.
Τα όποια σχόλια και η κριτική είναι ευπρόσδεκτα, αρκεί να τεκμηριώνονται.
Επιτρέπεται η αυτούσια αναδημοσίευση του περιεχομένου της ανάρτησης.

Ενημέρωση 11/02/2021

Αν κάποιος θέλει να το αγοράσει στην τιμή των 13.00 €, μπορεί να το κάνει πλέον από τον ακόλουθο σύνδεσμο: https://payhip.com/b/muW9

Δημοψήφισμα εδώ και τώρα - απλά και δημοκρατικά

Πάλι καλά που δεν την έδειραν την κοπέλα που πήγε να συναντηθεί με τον συριζαίο υπουργό στην νομαρχιακή επιτροπή του κόμματος στην Ξάνθη εκπροσωπώντας τον Πολιτιστικό Σύλλογο των Πομάκων.

Το ενδιαφέρον της υπόθεσης είναι ότι είχε προσκληθεί, λέει, από την ίδια την γραμματέα του υπουργού.
Κι έρχομαι τώρα εγώ ως συνήγορος του διαβόλου να ρωτήσω:  αποδεικτικά στοιχεία για το "έγκλημα" δεν υπάρχουν κυρίες και κύριοι;  Κάποιο χαρτάκι, ας πούμε, κάποιο e-mail ή έστω ένα sms που  να επιβεβαιώνει την πρόσκληση;  Τίποτα;  Ακόμα κι ένα ηχητικό ντοκουμέντο, φυσικά, δεν θα έμενε σε καμία περίπτωση απαρατήρητο.  Έστω μια επιβεβαίωση ή διάψευση από το εν λόγω υπουργείο για του λόγου το αληθές;

Το πώς θα μπορούσε να αξιοποιηθεί ένα τέτοιο αποδεικτικό στοιχείο το γνωρίζουν πολύ καλά οι δημοσιογράφοι και ιδίως αυτοί κάποιων πολύ συγκεκριμένων μέσων ενημέρωσης της πόλης μας που έχουν καβαλήσει το καλάμι με την ψευδαίσθηση ότι οι πολίτες τρώνε κουτόχορτο και είναι "υποχρεωμένοι" να ενημερώνονται μόνο απ' αυτούς.
Μα τόσος ρατσισμός και τέτοιο μίσος για οτιδήποτε μη τουρκικό από τους "αντιφασίστες" και τους "αντιρατσιστές"!

Όχι κύριοι, κάποιοι συμπολίτες μας μουσουλμάνοι, λίγοι ή πολλοί, δεν τον γουστάρουν τον βάρβαρο τουρκισμό σας.  Προτιμούν να αυτοπροσδιορίζονται ως Έλληνες, Βούλγαροι, Ρώσοι και οτιδήποτε άλλο εκτός από Τούρκοι.  Χωνέψτε το επιτέλους και σταματήστε να αυτογελιοποιείστε.

Α, ξέχασα να ρωτήσω επί τη ευκαιρία και για εκείνο το δημοψήφισμα του Τρελομέτε που είχε "υποσχεθεί" ότι θα ζητήσει κάποτε.  Το ξεχάσατε μήπως ή δεν του βγαίνουν τα νούμερα;  Σας διαβεβαιώ ότι θα χαρώ πολύ κι εγώ αλλά και πολλοί άλλοι αν επιτέλους πραγματοποιηθεί κάποτε κι αυτό.  Δεν νομίζετε ότι είναι καιρός;  Ήρθε η ώρα νομίζω να μπουν κάποια πράγματα στη θέση τους και ο κάθε κατεργάρης στον πάγκο του, όπως λέει και ο λαός.

Κουράγιο στην Εμινέ και παρότι μας χωρίζουν αρκετά πράγματα, ας γνωρίζει ότι έχει την αμέριστη συμπαράσταση μας σ' αυτό το άθλιο και βρώμικο παιχνίδι ορισμένων τζουτζέδων, παραγοντίσκων και δημοσιογραφίσκων.

Капитан Петко

Διαβάστε στα παρακάτω άρθρα για τα νέα κατορθώματα του "πολιτισμένου" τουρκοφασισμού

http://maxitisthrakis.blogspot.gr/2017/04/blog-post_294.html
http://xanthinet.gr/index.php/home/item/4022-apistefta-pragmata-apo-ton-syriza-ksanthis

Капитан Петко и Шейтан Метко (Kapitán Pétko i Šejtán Métko)

Петко льо капитанине (Pétko ljo kapitánine)

Петко льо капитанине
Петко льо командирине
яла сай Петко йостави
от сванка пусто хайдутство
на майка ти са е додяло
по деня вода носене
кървави ризи перане
юнашки глави скриване
пусти хайдутлук!

Майчо льо, стара майчо, льо
яз съм янджиче проводил
в Стамбула, града голема
ага янджиче си дойде
какви хабери ще каже
тогаз ша да са откажа
от този пусти хайдутлук

Λατινική μεταγραφή

Pétko ljo kapitánine
Pétko ljo komandírine
jála saj Pétko jóstavi
ot svánka pústo hajdútstvo
na májka ti sa e dodǽlo
po denǽ vodá nósene
kýrvavi rízi peráne
junáški glaví skrívane
pústi hajdutlúk!

Májčo ljo, stára májčo, ljo
jaz sym janǯíče provódil
v Stambula, gradá goléma
agá janǯíče si dójde
kakví habéri šte káže
togáz ša da sa otkáža
ot tózi pústi hajdutlúk


Η ελεύθερη μετάφραση του τραγουδιού στα Ελληνικά

Ωρέ καπετάνιε (λοχαγέ) Πέτκο
ωρέ Πέτκο διοικητά
γύρνα ωρέ Πέτκο, παραιτήσου
από τον άθλιο (αιματηρό) τούτο κλεφτοπόλεμο
η μάνα σου απηύδησε
την ημέρα νερό να κουβαλάει
(τις νύχτες) ματωμένα πουκάμισα να πλένει
κεφάλια ηρώων να κρύβει (προστατεύει)
ανάθεμα τον κλεφτοπόλεμο!

Μάνα μου, ηλικιωμένη μάνα
άνθρωπο δικό μου έχω στείλει
εις την Πόλη τη μεγάλη
σαν γυρίσει πίσω εκείνος
και ανάλογα με την είδηση που θα φέρει
θα αποφασίσω αν θα παραιτηθώ
από τον άθλιο τούτο κλεφτοπόλεμο

Ακολουθεί η σύγχρονη εκδοχή του τραγουδιού,
εφ’ όσον, όπως λένε, η ιστορία επαναλαμβάνεται.

Méte lǘbe kópele, móje Métko
izlǽl si je ad gróbane, víkot,
  Kapitán Pétko
s Reǯép Sultána da izpráve stáro smétko
mólijte so lǘdje, hóǯje i papázje
  da so svídi po sas lǿčko
pústo sultánče lažlívo, merécko

Májka mu go móli, vazpíra i zaríče
jála so vórnij ne fčúto móje Pétko
še da izplášaš Métevæhne paseríče
toj si pajé hajdútsky pésne i naríče
faf Asǿren mo čáka na góstje
  Šejtán-Méte Ahmétko
Gülén mi je kúpil nóva tüféka i kylýče
še da ídom da mu stórem na ustána
  annó petélko
vášoto májko kradlívo, paršníce


Za Kapitán Pétko íma izkárano i érgo.  Pómnem si če je glǿdahme faf bulgárcka kanála, kugáta si béhme míčky déti jéšte.  Alá itagáne kaná li so séštahme, has?
Isǽ, da, da je vídi i Méteno.  Tja je za tóga i tógavæhne hajdúte, lažnáce i kradíče, ta béjki šot so spamenó.
Urúmese víkot: Το ράσο δεν κάνει τον παπά.  Pak za tóga móža da so rečé óti „čalmána na právi mühtǘjeno”, alá za da stáne badín mühtǘje trǽbava da íma mühtǘcky mandalá.
Žýjen je ne čúval, pæl za Kapitán Pétko, móža da vídi érgono.  Še da trǽbava da zno málko Pomácky (Bulgárcky), za da so séti.
Tja je bajá gulǽma i razdeléna na 12 episódjeta.  Trǽbava da so addelǿt za týje naj málko dva déne.
Na gi i línkovete:

 1)  https://www.youtube.com/watch?v=f76YPbvBO1g
 2)  https://www.youtube.com/watch?v=EHP_x_egHis
 3)  https://www.youtube.com/watch?v=mwZq446mCyM
 4)  https://www.youtube.com/watch?v=4GQELE1eJf8
 5)  https://www.youtube.com/watch?v=nQq7iJrN3i4
 6)  https://www.youtube.com/watch?v=Hsdis2VNq_4
 7)  https://www.youtube.com/watch?v=zJ2Nx3KldLU
 8)  https://www.youtube.com/watch?v=d9rVw5vVgRA
 9)  https://www.youtube.com/watch?v=rXNksQR-dwE
10) https://www.youtube.com/watch?v=fqytuGAQmHc
11) https://www.youtube.com/watch?v=5Z_xMA139_0
12) https://www.youtube.com/watch?v=kwSK_aoHdtI


Ta inýj.  Za útre víkot pak še izléze slónce.  Amá kutrí še go dačákame íli ne, itám so na zno.

Ájde ‘sæ, ímom si rábato.  Sǽko dumá, sǘle mandalá!

Για την υπογραφή
Pódsmešnik púleskyj

σ.σ.: Διαβάζοντας κανείς για τον Πέτκο Βοεβόδα, δεν μπορεί να μην παρατηρήσει μια «ύποπτη» κριτική στάση ορισμένων Ελλήνων «ιστορικών» για τους οποίους ο «καπετάνιος» στην Κρητική επανάσταση είναι «ήρωας» ενώ η δράση του στη Θράκη χαρακτηρίζεται «ληστρική».
Αυτό που χαρακτηρίζει τον Πέτκο ως «χαρακτήρα» (έτσι φαίνεται στην ταινία τουλάχιστον) είναι ότι δεν ξεχωρίζει τους «μαφιόζους» τύπου Μέτε, Τσίπρα, Μπορίσοφ, Ερντογάν και τα λοιπά σούργελα σε χριστιανούς, μουσουλμάνους ή άθεους.  Γι’ αυτόν είναι «μαφιόζοι» και αντιμετωπίζονται με τον ίδιο ακριβώς δίκαιο τρόπο.  Αντίθετα, με τους απλούς και ειρηνικούς ανθρώπους, ανεξαρτήτως θρησκεύματος, φαίνεται να μην έχει κανένα απολύτως πρόβλημα.
Τα συμπεράσματα δικά σας.

Περισσότερα για τον "καπετάνιο" μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω

https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%82%D0%BA%D0%BE_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%B0

Пустиян Салих (Pústiyan Salíh)

Ой Мете, Мете, дали ти ликсахо хаповете?

Αγγελικές Φωνές της Ροδόπης

Να πώς η κοινή γλώσσα γκρεμίζει φράχτες και σύνορα και συντρίβει τη βαρβαρότητα.

Ε, κύριοι του ΣΥΡΙΖΑ Ξάνθης και πάσης Ελλάδος και λοιποί αντιφασίστες και αντιρατσιστές; 

Για την κατάργηση των φραχτών και συνόρων δεν φωνάζατε;

Ορίστε, λοιπόν, απολαύστε την!  Κάποιοι, απλά, την κάνουν πράξη χωρίς να προσκυνούν και να λογοδοτούν σε κανένα άθλιο πολιτικό ή μη υποκείμενο σαν του λόγου σας ούτε να ζητούν την άδειά σας «γλείφοντας» τις κατουρημένες ποδιές σας.

Ξέρω, την απάντηση την έχετε στην άκρη της γλώσσας σας:  Είμαστε φασίστες και ρατσιστές!

Εμείς φασίστες και ρατσιστές;  Ναι, ναι, εμείς είμαστε αυτοί!  Διότι ο φασισμός και ο ρατσισμός σας μόνο έτσι αντιμετωπίζεται.  Οφθαλμό αντί οφθαλμού, λέει μια ρήση, και οδόντα αντί οδόντος.

Καημένοι Хаджитодорови και Зейбекови!  Κρίμα το «αριστεριλίκι» σας!

Τα «κλεφτρόνια» του ΣΥΡΙΖΑ και του γνωστού παραΠροξενείου εργάζονται νυχθημερόν και δεν άφησαν τίποτα «πομακικό».  Μα παραδοσιακές ενδυμασίες ήταν, μα ήθη κι έθιμα, μα κάποια λαϊκή τέχνη: Όλα «τουρκικά» τα έχουν βαφτίσει, όλα δικά τους, μονά – ζυγά.  Εδώ και πολύ καιρό, βέβαια, είναι ολοφάνερο ότι σκοντάφτουν σε ένα καίριο και ζωτικής σημασίας ανάχωμα, που είναι και η ψυχή του «Πομάκου», τη «γλώσσα».  Δεν είναι τόσο εύκολο, βλέπετε, να την «πλασάρουν» και αυτήν ως κάποιο «προϊόν» υψηλού τουρκικού πολιτισμού στο αποχαυνωμένο ακροατήριο – θύμα τους.  Κάτι έπρεπε να σκαρφιστούν, επομένως, για να απαλλαγούν και απ’ αυτό το ενοχλητικό στοιχείο.  Και, ω του θαύματος, ανακάλυψαν κάτι μοναδικό στα παγκόσμια χρονικά: τα τυπωμένα σε χαρτί προφορικά βιβλία.  Ναι, ναι, καλά το διαβάσατε.  Η υπουργάρα μας ή η πρωθυπουργάρα μας θα πρέπει να τους προτείνει οπωσδήποτε για βραβείο Νόμπελ.  Τέτοια πρωτότυπη εφεύρεση μόνο κάτι «αριστεροί» με πανάκριβες βίλες θα μπορούσαν να κάνουν και θα ήταν πραγματικά άδικο να δοθεί σε κάποιους άλλους το βραβείο.  Μιλάμε ότι οι τύποι έχουν ξεφύγει έτη φωτός «αριστερά» και κάποιος (κομματάρχης; εισαγγελέας;) πρέπει να τους επαναφέρει σε τροχιά λογικής, γιατί ο διάβολος έχει πολλά ποδάρια.

Ακούστε, λοιπόν, από την τουρκοτρομοκρατούμενη Ροδόπη μας τη μοναδική Νέλη Αντρέεβα (Нели Андреева) με την αγγελική φωνή της να εκτελεί το «Малка мома» και τον τουρκοφασισμό στην οθόνη σας, διαπερνώντας τους όποιους φράχτες και σύνορα και να «ξεχύνεται» στην «Άσπρη» Θάλασσα και όλη την οικουμένη.

Για τους στίχους και τη μετάφρασή τους σε άλλες γλώσσες μπορείτε να επισκεφτείτε τον ακόλουθο σύνδεσμο.

Малка мома - Нели Андреева

Περισσότερα για τη Νέλη

Μια ουράνια περιπέτεια

Αφήγηση του Λ. Λ. για μια

Ουράνια περιπέτεια

που έζησε ο ίδιος με τη γυναίκα του

νεκρού φίλου του και άλλους 118

συνεπιβάτες στο αεροπλάνο που πετούσε από

Στοκχόλμη για Σόφια.

Ρίσκο είναι η κάθε πτήση, όμως παρ' όλα αυτά πετούμε.

Η νοσταλγία των πουλιών;

Ο περίγελος της σαύρας;

Ή προϊστορικό σκοτεινό ένστικτο

μας ωθεί κατά κει,

απ' όπου ήρθαμε;

Δεν ξέρω.  Όμως είναι κάτι από το υπερπέραν που διαρκώς μας καλεί.

Βαρίδι, στα πόδια μας δεμένο, είναι η γη!

Και όλοι - πρώην λωποδύτες

ή υποψήφιοι θεοί -

τρέχουμε

προς την υπέργεια σταύρωση.

Τον Γολγοθά κανείς δεν σκέφτεται.  Αυτός όμως

ενέσκηψε

απρόσμενα, όπως πάντα, και ευλογοφανής.

Διαυγής ήταν τάχατες η ουράνια ερημιά...

Ξαφνικά

στον ορίζοντα πρόβαλε ένα σύννεφο.

Σαν να ξέρασε το γαλάζιο τίποτα κάποια ύλη!

Αέρας χτύπησε

σαν κλωτσιά σκληρός -

και ο τενεκεδένιος μας πτερόσαυρος πέταξε

πίσω:

στο χάος της παλαιοζωικής εποχής.

Πού είναι ο ΧΧ αιώνας της μεγαλοφυΐας και του φωτός;

Κεραυνοί μες στο σκοτάδι τρίζουν

σαν συντρίμμια οστών.

Εκατόν είκοσι υποψήφιοι μακαρίτες

σιωπούμε

στο ιπτάμενο φέρετρο.

"Έλοϊ, έλοϊ, λαμά σαβαχθανί;" * - φώναξε κραυγαλέα δισέγγονος του Ιησού ( και απόγονος του δήμιου του ).

Τρεις Άραβες πέφτουν κάτω μπρούμυτα, χτυπούν τα κούτελά τους στο πετούμενο χαλί και καλούν τον Αλλάχ σε βοήθεια.

Εύες μετανοημένες φτύνουν τα μήλα, ξεκουμπώνουν τους κατατρομαγμένους κόρφους τους, ανασύρουν σκουριασμένα σταυρουδάκια, τα φιλούν, παρακαλούν για θαύμα τον ρίψασπι σωτήρα τους.

Νέγρος, έμπλεος τρόμου, ξεφωνίζει ξόρκια στα ξύλινα αυτιά ενός ειδώλου που δείχνει (τρίζει) τα δόντια του.

Ο Ινδός δίπλα μου αυτοσυγκεντρώνεται στον αφαλό του, δραπετεύει μέσω αυτού στην αρτυμένη νιρβάνα του, διαλύεται στους αιθέρες της οικουμένης -

να, εξαφανίστηκε από το κάθισμά του.

Το αγόρι μπροστά μας σφίγγει στα χέρια του μια μικρή φωτογραφία, καλεί το πνεύμα του πατέρα του - του ποιητή, προσεύχεται!

Μόνο εμείς δεν έχουμε κάποιον να προσευχηθούμε.

Κάτω απ' αυτόν τον άδειο ουρανό,

πάνω απ' τη σφυρίζουσα σαν σβούρα Υδρόγειο

στεκόμαστε λες ενώπιον στρατιωτικής επιτροπής - γυμνοί:

ο καθένας είναι ο ίδιος διάβολος,

ο ίδιος και θεός.

Δεν έχουμε κάποιον να κατηγορήσουμε για τη μοίρα μας την έκφυλη.

Δεν βοηθούν οι δεήσεις,

ούτε οι κατάρες,

ούτε το κλάμα.

Ο καθένας μας είναι ο ίδιος Καίσαρας, Ιούδας,

Λάζαρος,

Δήμιος του εαυτού του.

Δεν υπάρχει ελπίδα για έλεος, δεν υπάρχει φόβος για τιμωρία.

Ξέρουμε:  ούτε κόλαση μας περιμένει,

ούτε παράδεισος.

Εφήμερος στεναγμός είμαστε στο αστρικό στερέωμα.

Και τέλος σημαίνει

η λέξη τ έ λ ο ς.

Λένε:  χωρίς θεό ο άνθρωπος ξεπέφτει (αποκτηνώνεται).

Είναι μήπως πιο ανθρώπινο κάποιος να παρακαλάει,

γονυπετής να ικετεύει;

Όχι για μας,

δεν είναι για μας τέτοια κλέη.

Θάνατος κι αν είναι η πτήση - εμείς πάλι θα πετούμε!

1980

ΣτέφανΤσάνεφ

Ουράνιες περιπέτειες - Στίχοι

Σόφια, 1986

Μετάφραση στην Ελληνική

Καρα - Χότζα Ριτβάν

* Θεέ μου, θεέ μου, γιατί με εγκατέλειψες;

Разказ на Л. Л. за едно

Небесно премеждие

случило се с него и жената на

мъртвия му приятел, и още 118

пътници в самолета, летящ от

Стокхолм за София

Риск е всеки полет, но въпреки всичко летим.

Носталгия птича?

Гущерен присмех?

Или праисторически тъмен инстикт

ни тласка натам,

откъдето дошли сме?

Не зная.  Но нещо отвъдно все ни зове.

Топуз, за краката ни вързан, земята е!

И - разбойници бивши

или кандидат-богове -

тичаме

към летящите разпятия.

За голготата никой не мисли.  А тя

връхлетя

неочаквано, както винаги, и неправдоподобна.

Прозрачноясна бе уж небесната пустота...

Внезапно

на хоризонта избухна облак.

Сякаш синьото нищо изригна материя!

Блъсна вятър

като ритник корав -

и тенекиеният ни птерозавър полетя

назад:

в хаоса на палеозойската ера.

Къде си, мой гениален и светъл ХХ век?

Мълнии в мрака пращят

като строшени кости.

Сто и двайсет кандидат-покойници

мълчим

в летящия ковчег.

"Елои, Елои, лама савахтани?" * - извика неистово правнук на Исуса ( и на палача Исусов потомък ).

Трима араби се свличат ничком, бият чела в килима хвърчащ и викат аллаха на помощ.

Еви разкаяни изплюват ябълките, разкопчават изплашените си пазви, измъкват ръждясали кръстчета, целуват ги, молят за чудо дезертиралия спасител.

Негър, варосан от ужас, крещи заклинания в дървените уши на своя озъбен идол.

Индусът до мен се съсредоточава в пъпа си, изтича през него към своята блажена нирвана, разтваря се във вселенния етер - ето, изчезна от стола си.

Момчето пред нас стиска в ръцете си мъничка снимка, вика духа на баща си - поета, моли се!

Само ние нямаме на кого да се молим.

Под това небе празно,

над свистящото като пумпал Кълбо

стоим сякаш пред военна комисия - голи:

всеки сам си е дявол,

сам си е бог.

Няма кого да виним за съдбата си блудна.

Не помагат молитви,

ни клетви,

ни плач.

Всеки сам си е цезар, всеки сам си е юда,

автолазар,

автопалач.

Няма надежда за милост, няма страх от възмездие.

Знаем:  нито ад ни очаква,

нито рай.

Мимолетна въздишка сме в пространствата звездни.

И край означава

думата к р а й.

Казват: без бог човек оскотява.

Но по-човешко ли е да молим,

на колене да пълзим?

Не за нас,

не за нас е подобна слава.

Смърт да е полетът - пак ще летим!

1980

Стефан Цанев

Небесни премеждия - Стихове

София, 1986

Превод на Гръцки

Кара - Хотза Ритван

* Боже мой, боже мой, защо ме остави?

Ο Εθνικός Ύμνος των Πομάκων

Κάποτε, πριν πολλά χρόνια, γνωστός άνθρωπος των γραμμάτων της πόλης μας μού είχε εκφράσει την επιθυμία του (υπό μορφή παραπόνου) να μεταφραστεί ο εθνικός ύμνος και στα Πομακικά.

Κάποια στιγμή βρήκα λίγο χρόνο και ασχολήθηκα με το θέμα και συγκεκριμένα με τις δύο πρώτες στροφές από τις 24 συνολικά που αποτελούν τον επίσημο Εθνικό Ύμνο της Ελλάδος από το 1865.

Ολόκληρο το ποίημα του Διονυσίου Σολωμού «Ύμνος εις την Ελευθερία» αποτελείται από 158 τετράστιχες στροφές και γράφτηκε το 1823 στη Ζάκυνθο, ενώ η μελοποίησή του έγινε το 1828 από τον Νικόλαο Μάντζαρο.

«Εδώ σε θέλω κάβουρα να περπατάς στα κάρβουνα» σκέφτηκα μέσα μου όταν το ξεκινούσα το εγχείρημα.  Τα της μετάφρασης γενικότερα είναι αρκετά δύσκολα και η σωστή απόδοση πολλές φορές είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων.

Ένα σημείο που με απασχόλησε έντονα ήταν η λέξη «βια», καθώς οι απόψεις διίστανται για το αν πρόκειται για τη «βία» ή τη «βιασύνη».

Τελικά, μετά από αρκετά «πειράματα», κατέληξα σε μια ήπια παράφραση χωρίς να αλλοιώνεται η πεμπτουσία του νοήματος.

Η επίμαχη έννοια της «ελευθερίας ή λευτεριάς» αποδόθηκε με το πομακικό lefterjá (λευτεριά) που σημαίνει «λεύτερη / ανύπαντρη κοπέλα» και είναι λέξη ελληνικότατη.  Η αλήθεια είναι ότι σε κάποιους φιλολόγους δεν άρεσε.  Ίσως να ξεχνούν, βέβαια, ότι εμείς οι έρμοι «παραγλωσσολόγοι» και «παραποιητές» έχουμε και την λεγόμενη «παραποιητική» άδεια, η οποία εκπορεύεται απ’ ευθείας από τον ουρανό.

Ιδού τα δύο έμμετρα τετράστιχα που μπορούν να εκτελεστούν όπως και στα Ελληνικά.

Paznávom to at kyláte

Na sabjóto ti strášnok

Paznávom to f(af) óbrazate

Zemǿno méreva sílnok

At kókalje izvédena

Svešténo ellíncko tja

I kákta na pórvo padkópelena [/padmoména]

Ej, milá, tešká lefterjá


Ολόκληρο τον Εθνικό Ύμνο μπορείτε να τον βρείτε εδώ

Τα πρώτα δοκίμια

Είναι μια μοναδική εμπειρία να βλέπεις τον καρπό από τους προσωπικούς κόπους δεκαετιών αποτυπωμένο σε χαρτί και δεμένο σε μορφή βιβλίου.  Αυτή η μοναδική αίσθηση του να ψηλαφήσεις, να ξεφυλλίσεις και να «μυρίσεις» ένα βιβλίο, μπροστά στο «άυλο» και «άψυχο» ηλεκτρονικό υλικό, απλά δεν περιγράφεται με λόγια.  Πολύ περισσότερο δε όταν πρόκειται για το δικό σου βιβλίο που το έχεις δουλέψει με πολύ κόπο και μεράκι συλλαβή  τη συλλαβή, λέξη τη λέξη, παράγραφο την παράγραφο, σελίδα τη σελίδα μέχρι να πάρει «σάρκα» και «οστά».

Μπορεί τα ηλεκτρονικά βιβλία, ή τα eBooks όπως αλλιώς λέγονται, να είναι της μόδας τα τελευταία χρόνια παγκοσμίως και να έχουν κατακλύσει τα ηλεκτρονικά μαγαζιά, έχω την εντύπωση όμως ότι το φυσικό βιβλίο πολύ δύσκολα μπορεί να το υποκαταστήσει οτιδήποτε άλλο.  Τα φυσικά υλικά και η εκτύπωση, βεβαίως, έχουν ένα χ, ψ κόστος, ανάλογα με την ποιότητα και κάποιες άλλες παραμέτρους, όμως αυτό είναι το βιβλίο το «φυσικό».

Πομακική σάτιρα

Δημοκρατία vs Democracy

Η ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΛΩΖΑΝΗΣ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΛΗΤΕΙΑ

Ανανέωση 4/8/2016 - Προσθήκη συνδέσμων

Ελληνοτουρκική μορφωτική συμφωνία 1952 (Αγγλική μετάφραση)
Ελληνοτουρκική μορφωτική συμφωνία 1952 (Βουλγαρική μετάφραση)
Ελληνοτουρκικό μορφωτικό πρωτόκολλο 1968 (Αγγλική μετάφραση)
Ελληνοτουρκικό μορφωτικό πρωτόκολλο 1968 (Βουλγαρική μετάφραση)

Οι παραπάνω μεταφράσεις υπάρχουν (για την ώρα τουλάχιστον) μόνο στο PomLex

Μετοχή "γλωσσολυτική" η Πομακική

Κείμενα

Συλλογή κειμένων

Επειδή καταλαβαίνω ότι κάποιοι μπορεί να αντιμετωπίζουν διάφορα προβλήματα με τις γραμματοσειρές και τους φυλλομετρητές (browsers), έκρινα ότι η συγκέντρωση  και το πακετάρισμα όλων των κειμένων που δημοσιεύονται στον PomLex σε ένα ενιαίο αρχείο pdf θα βοηθούσε στη σωστή κι εύκολη ανάγνωση τους.  Ως γνωστόν τα αρχεία pdf έχουν τη δυνατότητα της ενσωμάτωσης των γραμματοσειρών που χρησιμοποιούνται σ' ένα κείμενο και κατ' επέκταση μπορούν να προβάλουν επακριβώς το περιεχόμενό του, ανεξάρτητα από το περιβάλλον στον οποίο εκτελούνται.

06/01/2016 - Προσθήκη κειμένου με τίτλο "Το χρυσό κοριτσάκι"

25/01/2016 - Προσθήκη κειμένου με τίτλο "Ο λύκος και ο σκύλος"

23/02/2016 - Προσθήκη κειμένου με τίτλο "Το παράξενο (θαυματουργό) πουλί"